Gen anpil brikouri nan laprès peyi Etazini ki ta fè kwè ke prezidan Trump twouve konsil ameriken yo bay Ayisyen twòp viza. Pawòl kontinye pou di ke Otorite sa a ta poze tèt li kesyon pou ki rezon yo lage 15 mil viza nan men yon latriye moun ki chaje ak sida. Tripotay se tankou ti dife nan pay. Konsa, pawòl mennen pawòl. Nan lòt diskou kote ni mwen ni ou pa t la, yo ta fè kwè ke li trete peyi tankou Ayiti, peyi panyòl (latino) ak peyi Afriken yo, kòm vye peyi twou latrin. Gen moun ki panse misye ta sanble gen kèk pwoblèm ak Ayisyen menm. Lòt kategori moun panse ke se manti yo t ap fè sou li. Menm gen moun ki konsidere ke se te pawòl tafya ou koze moun tèt pa dwat. Sa ki sèten, sè ke gouvènman blan meriken lage, nan yon sèl semèn, de (2) gwo kou nan lestomak Ayisyen :
– 17 janvye, yo retire Ayiti nan lis peyi ki ka mande viza H-2A
– epi 18 janvye, yo konfime, yon lòt fwa, ke koze TPS la fini pou lavi pou konpatriyòt nou yo.

Jodi a, gen anpil moun ki sou te vèvenn, malgre gwo iltimatòm yo te bay Ayisyen sou koze TPS la. Nou konnen byen ke nan peyi nou, pa manke Sen Toma. Kidonk, se lè nou wè, nou kwè. Anpil nan imigran ki sou TPS te panse te ka gen yon dènye kout gidon, sitou lè yo te fin tande predizan Jovnèl ki te deklare nan Miyami yo pa ka depòte yo. Epi li te pwomèt li ta pral negosye dosye a ak zotobre ameriken yo. Moun ki rele tèt yo Kretyen te rete kwè yon mirak ta pral fèt. Vodouyizan menm t ap tann on mèvèy oubyen kèk bon lobèy ki t ap nan avantaj yo. Malerezman, ni priyè ni sekwe ason pa sanble gen efè sou otorite ameriken yo.
« Apse sou klou ». Depi aprè endepandans nou, blan kolon yo te toujou pran Ayiti pou yon move egzanp. Yo pa janm ezite sèvi avèk nou lè yo vle trase on gwo egzanp. Etazini, yo di piyay la sanble fini ! Sezisman fè anpil moun ki gen TPS vin bèbè. Menm gouvènman Ayiti a pa konn sa pou li di. Se pa de vye pawòl ke yo di prezidan meriken ap di sou do nou.

« Bat men ankouraje chen ». Anbasadè Ayisyen Ozetazini, misye Paul Altidor, te reyaji tankou yon bon kòk kalite. Li mache pale toupatout de jan sa fè nou mal, vye pwopo gouvènman meriken ap di sou do pèp vanyan sa a. Selon Anbasadè a, nou pa pitimi san gadò. Si nou nan mizè jodi a, se pa sèlman paske nou pa fè ase jefò. Nan sans sa a, misye merite yon gwo bravo pou ankouraje l nan defann imaj Ayiti. Men Premye Minis lan li menm, li ta vle montre ke jounen jodi a, doktè yo pi diplomat pase anbasadè yo. Li fè konnen ke li pa t tande ak de (2) zorèy li, ke prezidan Trump te di move bagay sou Ayisyen. Donk, li pa kwè msye t ap fè sa. Prezidan pa nou an, sou tèt gwo traktè nan Karavan li an, pran pòz soud ak bèbè li, sou dosye sa yo.

Pandan Leta ki la pou defann nou ap reflechi sou jan pou yo reyaji fas ak tout pozisyon dwòl ke imgrasyon peyi Etazini ap pran kont Ayisyen nan tout rakwen peyi sa a, li enpòtan pou nou panse ak tout diskou kote prezidan ayisyen an te pwomèt li ta pral fè preparasyon pou resevwa 40 ak 50 mil Ayisyen, paske pitit kay rete pitit kay. Kote preparasyon yo ? Antouka, kòm gen 18 mwa toujou, ann swete ke gen kèk manèv ke yo va fè.

Lè ansyen sekretè jeneral Depatman Sekirite Etazini te anonse : nan si (6) mwa, Ayisyen TPS yo te dwe prepare yo pou bay talon yo, misye pa t sanble li t ap jwe. Paske, selon sa nou rive konstate, anpil Ayisyen ki te sou TPS ki te peye pil lajan pou renouvle TPS la pou 6 mwa, pa t jwenn kat travay yo ak dokiman ki di ke Imigrasyon te aprouve demand lan. Sa ki lakòz, se ekstansyon otomatik lan ki te pèmèt yo travay pou jiye 2017 jiska 18 Janvye 2018. Men sa ki pral mare pye anpil nan frè ak sè nou yo, sè ke, malgre gouvènman an te deklare li ap bay yon denye 18 mwa pou Ayisyen fè yon ti kòb anvan yo mete yo deyò, sèvis imigrasyon tann jis le 18 nan lasware, pou pibliye nouvèl pou Ayisyen vinn aplike pou TPS yon dènye fwa. Sa fè ke anpil Ayisyen ki te sou TPS te resevwa menas nan men patwon yo ke y ap revoke yo, paske yo pa t ka bay,atan, prèv ke papye travay yo renouvle. Genyen moun, jis jounen jodi a, ki pa menm ka gen yon bout lisans, akòz de ansyen kat travay la (EAD) ke yo pa t janm jwenn nan men imigrasyon.

Rezon blan meriken bay pou anile TPS la montre ke nan benyen toutouni, pa gen kache lonbrik. Yo di nou mete MINUSTHA deyò men yo pa di ke MNUJUSTH la toujou. Yo di Prezidan Jovenel pral rekonstui palè a ki te kraze depi 2010, malgre se yon sèl grenn wòch ki poze deja. Yo di ke nou pa gen anpil moun k ap mouri anba kolera ankò, men yo pa mansyone kolera ke blan kolon LONI yo pa t yon rezon pou te fè nou jwenn TPS ni reparasyon nan men peyi ki te nan kontenjan solda sa yo. Epi, sa ki pi rèd la, yo fe konprann lakay pi bon paske nou gen gwo kwasans ekonomik, plizyè eleksyon demokratik.

Petèt w ap mande èske se pa konsa sa ye pou tout lòt nasyon ? Repons lan senp : se Non. Se sèl pou Ayiti, blan an tann dènye jou, dènye lè, dènye minit pou bay dwa pou vini re-anrejistre pou TPS. Tout lòt nasyon jwenn papye yo plizyè mwa oubyen plizyè semen anvan jou ekspirasyon an rive. Anplis, se sèl pou Ayiti yo bay tout vye rezon tèt anba sa yo. Èske se yon aza ke se konsa yo trete dosye TPS Ayiti a, sitou aprè tout vye mo ke y ap di nan radyo, televizyon ak entènèt sou do peyi nou an ? Mwen kite repons lan nan men nou.
Dirijan, politisyen, sitwayen, pèp Ayisyen, se nou ki pou travay ansanm pou yon lòt Ayiti.
Rodelyn Almazor
[email protected]
Referans :
https://www.uscis.gov/humanitarian/temporary-protected-status/temporary-protected-status-designated-country-haiti